تعرفه‌های گمرکی به‌عنوان ابزارهای کلیدی در تنظیم و حمایت از تولید داخلی در بسیاری از کشورها، به‌ویژه در شرایط اقتصادی خاص، نقش مهمی ایفا می‌کنند.
تعرفه‌های گمرکی به‌عنوان ابزارهای کلیدی در تنظیم و حمایت از تولید داخلی در بسیاری از کشورها، به‌ویژه در شرایط اقتصادی خاص، نقش مهمی ایفا می‌کنند.
افزایش تعرفه‌ها به‌ویژه در جنگ‌های اقتصادی، مانند اقداماتی که دولت ترامپ انجام داد، نشان‌دهنده اهمیت این ابزار در حمایت از تولیدات داخلی و جذب سرمایه‌گذاری است. با این حال، رویکرد دولت‌ها نسبت به تعرفه‌ها باید هوشمندانه و مبتنی بر تحلیل‌های کارشناسی باشد. در ایران، متأسفانه، نگاه به تعرفه‌های گمرکی اغلب کمتر کارشناسی بوده است. نظام تعرفه‌ای کشور ما نیاز به مدرنیزه شدن دارد تا با تغییرات جهانی هم‌راستا شود. کشورهای دیگر به‌طور فعال تعرفه‌های خود را تنظیم می‌کنند و به تولیدکنندگان داخلی یارانه‌هایی ارائه می‌دهند که موجب تقویت رقابت‌پذیری آنها می‌شود.
این در حالی است که ایران در این زمینه کمبودهایی دارد و تعرفه‌ها به‌طور ثابت باقی مانده‌اند. در سال‌های اخیر، تغییرات تعرفه‌ای بدون توجه به نیازهای واقعی تولید داخلی و زنجیره ارزش، نگران‌کننده شده است. این‌رویکرد در شرایطی که دولت درصدد حمایت از سرمایه‌گذاری و تولید داخلی است، نمی‌تواند به رشد پایدار منجر شود. ضمن اینکه تصمیم ناگهانی برای تغییر تعرفه‌ها از منظر کارشناسی قابل توجیه نیست و ممکن است پیامدهای منفی برای تولید داخلی داشته باشد. در این میان صمت در گفت‌وگو با فعالان صنعت نساجی به‌طور خاص نگاهی به تغییرات تعرفه‌ای صنعت نساجی در سال جاری دارد که در ادامه می‌خوانید.
سد تعرفه‌های دردسرساز در مسیر صنعت نساجی
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از گسترش صنعت، سیدشجاع‌الدین امامی‌رئوف، دبیر انجمن صنایع نساجی ایران با اشاره به تغییرات مربوط به تعرفه‌های گمرکی در سال جاری اشاره کرد و با تاکید بر اینکه تعرفه به عنوان ابزار تنظیم‌گری باید در راستای کمک به صنعت و تولید به کار گرفته شود به صمت اظهار کرد: تعرفه‌های گمرکی به‌عنوان ابزارهای تنظیم‌گری و حمایتی از تولید داخلی در بسیاری از کشورها، به‌ویژه در شرایط اقتصادی خاص، اهمیت بالایی دارند. اخیرا شاهد افزایش تعرفه‌ها از سوی دولت‌ها، از جمله دولت ترامپ، برای حمایت از تولیدات داخلی و جذب سرمایه‌گذاری بوده‌ایم. این اقدامات نشان‌دهنده استفاده از تعرفه‌ها به‌عنوان ابزاری در جنگ‌های اقتصادی است و نیازمند یک رویکرد مسئولانه و هوشمندانه است. اما متأسفانه، ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر، نگاه دولتمردان ما به تعرفه‌های گمرکی کمتر کارشناسی و بیشتر به‌عنوان ابزاری برای حمایت از تولید داخل نبوده است. یکی از دلایل این امر، عدم‌پویایی و مدرنیته نبودن نظام تعرفه‌ای کشور ماست. در حالی که کشورهای دیگر به سرعت تعرفه‌های خود را با توجه به شرایط زمانی و موقعیتی تغییر می‌دهند، ما در ایران این حساسیت را نداریم.
دبیر انجمن صنایع نساجی ایران ادامه داد: به‌عنوان مثال، ترکیه برای واردات الیاف پلی‌استر از مبدأ ایران تعرفه ویژه‌ای وضع می‌کند، در حالی که ما نسبت به تعرفه‌های مشابه بی‌توجه هستیم. کشورهای دیگر مانند ازبکستان به کشاورزان خود یارانه‌هایی برای کاشت پنبه می‌دهند که موجب می‌شود ریسندگان واحدهای ریسندگی نخ پنبه‌ای ازبکستان، الیاف پنبه را با قیمت کمتری دریافت کنند و این موضوع بر قیمت تمام‌شده تأثیر می‌گذارد. متأسفانه، ما هیچ محافظت تعرفه‌ای در برابر این واردات نداریم و تعرفه نخ پنبه از کشورهای مختلف ثابت مانده است.
امامی‌رئوف افزود: تعرفه‌ها معمولا هر سال توسط کمیسیون ماده یک با مشارکت نهادهای دولتی و نمایندگان بخش خصوصی تهیه می‌شوند و در کتابی با عنوان قانون مقررات صادرات و واردات ابلاغ می‌شوند. در این کتاب، عوارض گمرکی شامل حقوق ورودی و سود بازرگانی مشخص شده است. اما متأسفانه، در مصوبات اخیر شاهدیم که تعرفه‌ها کلی و یکجا دیده شده‌اند و بدون توجه به نیازهای واقعی تولید داخلی و شرایط زنجیره ارزش کاهش یافته‌اند. این‌رویکرد در سال حمایت از سرمایه‌گذاری برای تولید و در آستانه برنامه توسعه هفتم که انتظار می‌رود رشد ۸ درصدی را تجربه کند، نگران‌کننده است. دولت باید حمایت بیشتری از تولیدکنندگان داخلی داشته باشد و تعرفه‌ها را به‌گونه‌ای تنظیم کند که از کالاهای مشابه ساخت داخل حمایت کند. متأسفانه، روح کلی ابلاغیه‌های اخیر نشان‌دهنده نبود این نگاه حمایتی است. این وضعیت باعث شد تناسب تعرفه‌ها در زنجیره نساجی از بین برود و اختلاف بین حلقه‌ها کم شود.
برای مثال سود بازگانی الیاف یک و تعرفه نخ به سه کاهش پیدا کرده که برای محاسبه تعرفه با حقوق گمرکی که ۴ یا دو خواهد بود، جمع می‌شود، تصریح کرد: بنابراین اختلاف تعرفه الیاف و نخ مجددا بسیار کم شده و این منطقی نیست. درمورد پارچه هم علی‌رغم همه پیگیری‌ها و با وجود اظهارات انجمن مبنی بر اینکه حجم واردات پارچه زیاد است و باید محدود شود، تعرفه پارچه از ۲۰ درصد به حالا ۱۳ یا ۱۵ درصد کاهش خواهد یافت که باز هم جوابگوی حمایت از تولید داخل نیست. البته انجمن پیگیر این موضوع بوده و پیشنهاد ما این بوده که این رقم از ۲۰ به ۳۲ درصد افزایش پیدا کند.
دبیر انجمن صنایع نساجی ایران در ادامه گفت: در نهایت، با توجه به افزایش نرخ مبنای ارز محاسبات گمرکی، دولت تصمیم به کاهش تعرفه‌ها گرفته است؛ اما این تصمیم از منظر کارشناسی قابل توجیه نیست و ممکن است پیامدهای منفی برای تولید داخلی داشته باشد. بنابراین، نیازمند بازنگری جدی در سیاست‌های تعرفه‌ای و حمایت از تولید داخلی هستیم تا بتوانیم به اهداف اقتصادی خود دست یابیم. اگر با ا ین روند پیش برویم در پایان سال به نتیجه قابل قبولی نخواهیم رسید.
امامی‌رئوف با اشاره به تغییرات تعرفه‌ای ادامه داد: در سال‌های اخیر، نرخ مبنای محاسبات گمرکی تغییرات زیادی داشته و این موضوع به‌ویژه زمانی که به دلار ۲۸۵۰۰ تومان رسیده بود، به شکل نادرستی تداوم یافته است. در واقع، این نرخ باید به نرخ آزاد برمی‌گشت و نیازی به کاهش تعرفه‌ها به‌دلیل این موضوع وجود نداشت. نگرانی‌هایی که از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مطرح شده، مبنی بر اینکه افزایش تعرفه‌ها ممکن است منجر به افزایش قاچاق شود، به نظر نمی‌رسد توجیه منطقی و کارشناسی داشته باشد. در واقع، دلیلی وجود ندارد که ما تعرفه‌ها را کاهش دهیم و از واردات کالاهایی که مشابه ساخت داخل دارند حمایت کنیم، به‌ویژه در شرایطی که تولید داخلی به اندازه کافی وجود دارد. در این میان، انجمن صنایع نساجی ایران پیشنهاد کرده که تعرفه‌های گمرکی صنعت نساجی به سطح پیش از سال ۱۴۰۰ بازگردد. این پیشنهاد شامل یک روند منطقی و کارشناسی و پلکانی برای حلقه‌های مختلف زنجیره تأمین است. در حلقه‌های ابتدایی زنجیره، که واردکننده مواد اولیه خام پایه هستیم و تولید داخلی آن کافی نیست، تعرفه‌ها باید به سمت صفر حرکت کند. در حالی که با نزدیک شدن به انتهای زنجیره، یعنی الیاف، نخ، پارچه و پوشاک، تعرفه‌ها باید افزایش یابد.
وی ادامه داد: انجمن همچنین پیشنهاد کرده که تعرفه پارچه به ۳۲ درصد برسد. اما با تغییرات اخیر، احتمالا شاهد تعرفه‌ای برای پارچه خواهیم بود که نتواند حمایتی مؤثر برای کاهش واردات پارچه در سال جاری ایفا کند. نکته دیگری که باید ذکر شود این است که در حال حاضر تعرفه‌های الیاف و نخ بسیار نزدیک به هم شده‌اند؛ مثلا تعرفه الیاف ۵ درصد و نخ ۷ درصد است. ما خواستار بازنگری در این مورد هستیم تا نظرات دفتر تخصصی صنایع محصول پوشاک وزارت صمت، متولیان و مشاوران این حوزه لحاظ شود و از روند پلکانی، منطقی و کارشناسی متناسب با توانمندی‌های ساخت داخل بهره‌مند شویم. در زمینه الیاف مانند اکریلیک، ویسکوز، پنبه و پشم، ما واردکننده هستیم. به‌عنوان مثال، تولید پنبه در کشور حدود ۶۰ هزار تن است در حالی که واردات پنبه ما ۱۲۰ هزار تن است؛ بنابراین نباید سخت‌گیری خاصی در زمینه واردات پنبه انجام شود. هرچند حمایت از کشاورزان زحمتکش ضروری است، اما مادامی که کسری تراز نیاز و مصرف پنبه داریم، باید اجازه دهیم پنبه با سهولت بیشتر و تعرفه کمتر وارد کشور شود. این موضوع به کاهش قیمت تمام‌شده محصولات مادر زنجیره از جمله نخ، پارچه و پوشاک تولیدی کمک خواهد کرد. باید تعرفه‌ها برای مواد اولیه خام پایه مانند پنبه، چیپس پلی‌استر، گرانول پروپیلن، الیاف اکریلیک و ویسکوز که تولید داخلی نداریم، به سمت صفر میل کند تا بتوانیم توان رقابت در بازار محصولات نهایی را حفظ کنیم.
نظرات شما